Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân ung thư tại nhà - Số lượng tế bào máu

3. Số lượng tế bào máu

Tế bào máu có 3 loại quan trọng:

Phần trăm hemoglobin đo lường khả năng hồng cầu mang oxi. Ở người bình thường Hemoglobin khoảng 14.5 đến 18% với nam và khoảng 12 – 16 đối với nữ. Phần lớn người ta vẫn cảm thấy khỏe khi phần trăm hemoglobin xuống dưới 10%. Khi phần trăm hemoglobin thấp được coi là thiếu máu.

Số lượng bạch cầu đo lường khả năng chống lại nhiễm trùng của cơ thể. Ở người bình thường, số bạch cầu thường ở mức 5000 – 10.000. Số lượng bạch cầu thấp khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng. Bạn sẽ quan sát các dấu hiệu nhiễm trùng và sẽ đến khám bác sĩ ngay để được điều trị đúng lúc. Lượng bạch cầu tăng cao là dấu hiệu của sự nhiễm trùng nhưng cũng có thể do một số bệnh lý khác.

Tiểu cầu là những tế bào máu có tác dụng làm đông máu. Lượng tiểu cầu bình thường khoảng từ 150.000 đến 450.000. Máu sẽ đông bình thường ở mức 100.000. Trong trường tiểu cầu giảm xuống còn 20.000 sẽ gây ra xuất huyết trầm trọng.

Sau khi điều trị bạn có thể mất khoảng vài tuần để số lượng tế bào máu trở lại bình thường.

Hemoglobing thấp (giảm hồng cầu)

Quan sát các triệu chứng

• Mệt mỏi, khó khăn trong các sinh hoạt hằng ngày
• Đau ngực, thở ngắn
• Da tái nhợt, đỏ móng, hôi miệng
• Chóng mặt
• Yếu
• Phân đỏ hoặc đen
• Dịch ói màu đỏ hoặc màu đen

Bệnh nhân cần làm gì?

• Cân bằng giữa sự nghỉ ngơi và hoạt động
• Nói cho bác sĩ biết nếu bạn không thể đi lại bình thường được
• Sắp sếp các hoạt động khi cơ thể bạn có nhiều năng lượng nhất
• Chế độ ăn tăng khầu phần của protein (thịt, trứng, phomai, ngũ cốc)
• Uống mỗi ngày từ 6-8 cốc nước

Người chăm sóc cần làm gì?

• Lên kế hoạch để bạn bè và gia đình chuẩn bị bữa ăn, lau dọn nhà cửa, vườn tược hoặc những công việc vặt cho bệnh nhân.
• Theo giõi và ghi nhận những sự nhầm lẫn, chóng mặt, buồn nôn, ói mữa và nói nhảm của bệnh nhân.

Gọi cho bác sĩ nếu bệnh nhân:

• Đau ngực
• Thở ngắn khi nghỉ ngơi
• Cảm thấy chóng mặt và yếu
• Bệnh nhân trở nên lẫn lộn và không tập trung
• Mất ngủ hơn 24 giờ
• Đi ngoài ra máu
• Dịch ói mữa màu đỏ hay màu nâu

Giảm số lượng bạch cầu

Quan sát các triệu chứng

• Nhiệt độ cơ thể 38 độ C
• Có vùng nào đó trên cơ thể bị đỏ, sưng, bầm
• Có mủ chảy từ chỗ bị chấn thương
• Ho hoặc thở ngắn
• Lạnh run có thể được theo sau bởi mồ hôi
• Đốt hoặc đau khi đi tiểu
• Đau họng
• Lở hoặc có các mảng trắng trong miệng

Bệnh nhân cần làm gì?

• Kiểm tra nhiệt độ của bạn bằng miệng (hoặc dưới nách của bạn nếu bạn không thể giữ một nhiệt kế trong miệng của bạn).
• Hãy dùng thuốc hạ sốt Paracetamol cho một cơn sốt sau khi được bác sĩ của bạn đồng ý.
• Giữ ấm.
• Dùngkháng sinh hoặc các thuốc khác theo toa của bác sĩ.
• Uống nước nhiều, nhưng không ép buộc nhiều hơn bạn có thể chịu đựng được.
• Tránh bất cứ điều gì có thể gây ra các vết cắt, vết xước ở da.
• Rửa sạch vết cắt và trầy xước với xà phòng và nước mỗi ngày, áp dụng thuốc mỡ kháng sinh, và giữ cho chúng được an toàn cho đến khi lành.
• • Tắm mỗi ngày, và rửa tay sau khi sử dụng phòng tắm.
• Tránh đám đông, và không truy cập với những người có bệnh nhiễm trùng, ho, hoặc sốt.
• Nếu bạn ăn thực phẩm tươi sống, rửa chúng cẩn thận để tránh vi trùng.
• Đánh răng hai lần một ngày và dùng chỉ nha khoa mỗi ngày một lần (trừ khi bạn đã nói không để xỉa).
• Uống 2-3 lít nước mỗi ngày, nếu bác sĩ chấp thuận.

Người chăm sóc làm gì?

• Coi chừng ớn lạnh, và kiểm tra nhiệt độ của bệnh nhân.
• Kiểm tra nhiệt độ của bệnh nhân bằng cách sử dụng một nhiệt kế trong miệng bệnh nhân hoặc dưới nách của mình.
• Khuyến khích các khách (bạn bè hoặc người thân) bị tiêu chảy, sốt, ho, hay cảm cúm chỉ nên hỏi thăm bệnh nhân qua điện thoại cho tới khi họ khỏi hẳn.
• Cho uống thêm nước.
• Giúp bệnh nhân dùng thuốc theo đúng lịch trình.

Gọi bác sĩ nếu bệnh nhân:

• Có một nhiệt độ 38° C hoặc cao hơn khi dùng thuốc hạ nhiệt bằng đường uống
• Có ớn lạnh
• Cảm thấy hoặc có vẻ "khác biệt" với những người khác
• Không thể tự uống nước

Giảm tiêu cầu

Quan sát triệu chứng

• Chảy máu ở bất kỳ nơi nào trên cơ thể (miệng, mũi, trực tràng)
• Nôn ói ra màu nâu đen
• Phân có màu đỏ tươi, đỏ bầm, màu đen
• Máu ra nhiều hơn so với các chu kỳ kinh nguyệt khác
• Có những vết bầm trên da
• Có những đốm hoặc điểm đỏ trên da, thường xuất hiện trên chân bà bàn chân trước tiên.
• Đau đầu giữ dội, chóng mặt, nhìn mờ
• Cơ thể yếu
• Đau khớp hoặc cơ

Bệnh nhân cần làm gì?

• Tránh những hoạt động thể thao (boxing, football…), những hoạt động khác có thể gây chảy máu.
• Sử dụng bàn chải đánh răng mềm
• Nếu miệng chảy máu, xúc miệng với nước lạnh (có đá)
• Nói chuyện với bác sĩ hoặc y tá về việc liệu rằng bạn có cần phải ngưng đánh răng cho tới khi tiểu cầu được cải thiện hay không.
• Không hỉ mũi hoặc khạc mạnh
• Giữ cho đầu cao hơn ngực
• Ăn những chất làm mềm phân để tránh táo bón.
• Không được bất kỳ thuốc nhét hậu môn hay thuốc xúc ruột. Nếu bạn bị táo bón, hãy xem phần “táo bón”.
• Không được đưa bất kỳ vật gì vào hậu môn như thuốc đạn (thuốc nhét hậu môn), thuốc thụt táo bón, nhiệt kế…
• Tránh những chất kháng viêm như aspirin, naproxen, ibuprofen và những thuốc khác cho đến khi có chỉ định của bác sĩ.
• Khi xuất hiện xuất huyết, hãy bình tĩnh, ngồi hoặc nằm xuống và yêu cầu sự giúp đỡ.

Người chăm sóc bệnh nhân cần làm gì?

Với chảy máu mũi, giúp bệnh nhân ngồi lên để máu chảy vào họng (xem dịch lại đoạn này). Lấy nước đá chườm lên mũi khoảng 5 phút.

Đối với những chỗ chảy máu khác, hãy ấn khăn khô mềm lên chỗ chảy máu cho đến khi hết chảy máu.

Gọi cho bác sĩ nếu bệnh nhân:

• Bênh nhân khó khăn khi nói hoặc di chuyển
• Xuất hiện các triệu chứng đã nêu bên trên. 

Xem các phần khác: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12