Những điều cần biết về thuốc tránh thai

Thuốc tránh thai là gì?

Thuốc tránh thai là một biện pháp ngăn cản sự tiếp xúc của tinh trùng với trứng, nó có chứa hormon ngăn cản sự rụng trứng của phụ nữ, làm co thắt cổ tử cung, khiến trứng không thể làm tổ… Ngoài ra thuốc tránh thai còn sử dụng để điều hòa kinh nguyệt hoặc khắc phục tính nam hóa do buồng trứng tiết nhiều androgen.

Phân loại thuốc tránh thai.

Có hai loại thuốc tránh thai:

1.Thuốc tránh thai hàng ngày: Thuốc tránh thai hàng ngày là loại thuốc chứa hocmon sinh dục nữ (estrogen và progesterone), dùng cho phụ nữ. Trên thị trường có nhiều nhãn hiệu như Rigevidon, Marvelon, …

- Cơ chế hoạt động của thuốc là điều chỉnh hoạt động của các hoc môn của cơ thể làm cho trứng không rụng, làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng nếu được thụ tinh sẽ không làm tổ, làm đặc chất dịch nút tử cung để cản trở không cho tinh trùng đi qua, giảm sự di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng. Thuốc có hiệu quả tránh thai cao, khoảng 99%.

- Ưu điểm của loại thuốc này là giúp cho kinh nguyệt của phụ nữ có đều hơn, giảm lượng máu kinh, bớt nguy cơ thiếu máu, giảm đau bụng, giảm đau lưng trước và trong khi hành kinh.

Đa số phụ nữ dùng thuốc tránh thai hàng ngày vì nó an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, thuốc tránh thai hàng ngày không dùng ở phụ nữ có các bệnh lý như bệnh tim, bệnh gan, huyết áp, đái đường, người trên 35 tuổi, hút thuốc lá, người đang chữa bệnh lao phổi, người có u hay ung thư vú hoặc cơ quan sinh dục. Phụ nữ cho con bú nên sử dụng phương pháp tránh thai khác vì loại thuốc này làm giảm tiết sữa ở phụ nữ cho con bú.

Thời gian đầu khi dùng thuốc, cơ thể người dùng sẽ thấy hơi khó chịu vì các tác dụng phụ của thuốc như buồn nôn, rong huyết, căng vú, đau đầu, tăng cân nhẹ, vô kinh, thay đổi tâm tính, xuất hiện mụn trứng cá. Sau khoảng ba tháng sử dụng, các tác dụng trên sẽ biến mất.

- Cách sử dụng: người dùng thuốc tránh thai hàng ngày có thể uống vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ, thông thường là sau khi hành kinh (để xác định chắc chắn mình không có thai). Uống mỗi ngày một viên. Để dễ nhớ, người dùng nên uống vào một giờ cố định như sa khi ăn sáng, sau khi rửa mặt, trước khi đi ngủ.

Thuốc tránh thai hàng ngày có hai loại: một loại 1 vĩ có 21 viên, đây là loại thuốc có chứa thành phần thuốc tránh thai hiệu quả,  uống đủ trong 21 ngày, hết vĩ thì nghỉ 7 ngày rồi uống tiếp vĩ tiếp theo. Ngoài ra còn có loại 1 vĩ 28 viên trong đó 21 viên là thuốc tránh thai còn lại 7 viên kia chỉ là viên kết hợp hỗ trợ chỉ chứa đường hoặc sinh tố sắt chứ không chứa thành phần tránh thai. Bạn sử dụng theo mũi tên hướng dẫn trên vĩ thuốc. Với loại 28 viên, người dùng liên tục hết vĩ này chuyển sang vĩ khác. Khi bắt đầu sử dụng cần phải có 7 ngày để thuốc phát huy tác dụng, vì vậy trong thời gian này nếu có giao hợp người dùng phải sử dụng bao cao su để tránh thai.

Khi muốn có con, người dùng chỉ cần nghỉ thuốc, trứng sẽ rụng lại và có con bình thường.

-Trường hợp quên, không uống một viên thuốc cần làm theo hướng dẫn:

Quên 1 viên: Khi nhớ, người dùng phải uống ngay, viên sau uống vào giờ thông thường. Sau đó tránh giao hợp trong thời gian 48 tiếng, nếu có giao hợp người dùng thuốc cần dùng bao cao su. Tiếp theo đó uống tiếp vĩ tránh thai như bình thường.

Quên 2 viên: uống bù 2 viên, viên sau uống theo giờ uống thông thường. Nếu có giao hợp phải dùng bao cao su cho đến hết chu kỳ.

Quên 3 viên: Vứt bỏ vĩ đang uống, bắt đầu một vĩ mới. Coi như người dùng bắt đầu một chu kỳ mới. 7 ngày đầu dùng thuốc nếu có quan hệ tình dục phải tránh thai bằng bao cao su.

2. Thuốc tránh thai khẩn cấp: Là loại thuốc dành cho việc phòng ngừa mang thai ngoài ý muốn khi không kịp dùng biện pháp bảo vệ trong vòng 72h như bao cao su bị rách, hoặc quên uống thuốc ngừa thai, hoặc có giao hợp mà không sự dụng bất cứ biện pháp ngừa thai nào (cưỡng bứt, yếu tố bất ngờ,…). Đối tượng sử dụng thuốc này thường là phụ nữ không thường xuyên có quan hệ tình dục như học sinh,sinh viên, phụ nữ độc thân, phụ nữ có chồng thường đi công tác, phụ nữ dị ứng với bao cao su, …

- Thành phần thuốc cũng là hóc môn như thuốc uống tránh thai hằng ngày nhưng liều cao hơn. Cơ chế tác dụng là ức chế sự rụng trứng nếu trứng chưa rụng. Nếu trứng đã rụng thì thuốc sẽ ức chế quá trình di chuyển của tinh trùng không cho tinh trùng thụ tinh với trứng. Ngoài ra, thuốc còn tác động đến niêm mạc tử cung khiến cho phôi khó làm tổ trong trường hợp trứng đã được thụ tinh với tinh trùng. Hiệu quả tránh thai đạt khoảng trên 84% khi được dùng đúng hướng dẫn sử dụng (sử dụng trong vòng 72 tiếng sau giao hợp).

Thuốc dễ sử dụng cho mọi đối tượng phụ nữ khi có giao hợp không bảo vệ. Tác dụng phụ thường gặp là nôn, buồn nôn, rong huyết, rối loạn kinh nguyệt, cương vú, đau đầu, chóng mặt. Nhưng tác dụng này nhanh chóng biến mất vì thuốc đào thải rất nhanh.  

Thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ dùng trong trường hợp khẩn, không được bảo vệ. không nên lặp lại liều uống thuốc tránh thai khẩn cấp trong cùng 1 chu kỳ kinh. Sau khi dùng thuốc tránh thai khẩn cấp nếu có giao hợp nên dùng biện pháp tránh thai màng chắn (bao cao su) cho đến chu kỳ tiếp theo.

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại thuốc tránh thai khẩn cấp uống liều duy nhất, có nhiều thương hiệu với hoạt chất mifepristone 10mg, levonorgestrel 1.5mg (Levonia α)..

- Cách sử dụng:

Uống thuốc trong vòng 72 tiếng sau khi giao hợp. Thời điểm uống thuốc càng sớm sau khi giao hợp hiệu quả thuốc càng cao.

Trường hợp nếu nôn trong vòng 3 tiếng sau khi uống thuốc người dùng nên dùng lại 1 liều khác ngay.  Có thể uống thuốc chống nôn để đảm bảo thuốc được hấp thu.

- Lưu ý:

Thuốc tránh thai khẩn cấp là biện pháp bị động, chỉ dùng cho những tình huống khẩn cấp. Không dùng biện pháp này cho các phương pháp tránh thai thông thường khác.

Tránh thai khẩn cấp không ngăn chặn được sự mang thai trong mọi tình huống.